Ja tam PEG-i lubię! Krótki tekst o ich potencjalnej toksyczności + wywiad z dwoma chemikami

Źródło: https://store.thinksai.com

Internety bywają miejscem niezwykle zdradliwym dla osób szukających odpowiedzi na swoje pytania. Często zamiast konkretnych faktów, wiedzy, dostać można tutaj wprost w twarz żrącymi, rakotwórczymi, mutagennymi substancjami czyhającymi na nas w oliwce hydrofilnej. Dzwonić po straż pożarną, gdy przegniemy z zakupami w Mazidla.com? Czy nie dzwonić?
Chcę odnieść się wreszcie do krążących po internetach, mrożących krew w żyłach opowieści o PEG i PPG. Szukając o nich informacji, znajdujemy głównie powielony tekst ze Snobki (KLIK!), często uzupełniony o subiektywne odczucia kolejnej osoby z głuchego telefonu. Często są to osoby bez podstawowej wiedzy chemicznej i dowiadujemy się dzięki nim np., że PEG-i trują zawsze i wszędzie. 
Zdaje się, że po prostu przeżywamy - dzięki blogom kosmetycznym - coś w rodzaju średniowiecza chemicznego. Liczę na szybki renesans, bo naprawdę... ciężko jest.
Nagle ludziska odkrywają, że życie dookoła to w istocie sama chemia, więc demonizują ją ile wlezie, idą w stronę Natury, a tam... też chemia! :P 
O glikolu propylenowym przeczytacie tutaj: KLIK! Dziewczyna ujęła temat bardzo sensownie i rzetelnie, mogę śmiało się podpisać pod jej opinią.


Chcąc więc napisać rzetelny tekst o kontrowersyjnych substancjach, które są mi znane z wykładów na uczelni a także z życia mazidłomaniaczki - bo przecież glyceryl cocoate, używany przeze mnie do tworzenia kosmetyków, to nic innego jak PEG-7 - zasięgnęłam opinii dwóch osób o wykształceniu chemicznym, posiadających znacznie większe doświadczenie i wiedzę z zakresu chemii technicznej, praktycznej, a nie tylko teoretycznej, ode mnie. 

Mowa tutaj o mojej ciotce, Elżbiecie, która przez wiele lat była głównym technologiem Polmosu, zna się na wielu procesach technologicznych, ma ogromne doświadczenie, chemię uwielbia od dziecka i chyba po niej mam ten gen odpowiedzialny za sympatię do tej dziedziny nauki.
Drugą osobą jest dr Mirosław Dworniczak, autor Bloga Starego Chemika (i przy okazji też autor kilku książek na temat e-papierosów), który z racji swojego zawodu i zainteresowań ma całkiem sporo do powiedzenia na temat PEG i PPG.

I ja ich oboje zapytałam o te nieszczęsne PEG-i, o te zanieczyszczenia eterem, o sens naszych obaw. To tak, żebyście nie czuli, że ja sobie coś wymyślę i ustanawiam na tej podstawie jakieś nowe prawo w przyrodzie czy chemii. Że próbuję obalać cokolwiek, bo zjadłam wszystkie rozumy albo bardzo chcę, żeby było tak, jak ja sobie wymyślę. Nie. Na tym blogu nie fantazjuję, przedstawiam rzeczywistość bio- i chemiczną taką, jaka jest.

We wspomnianym artykule PEG-i zostały przedstawione jako substancje mogące potencjalnie zaszkodzić naszemu zdrowiu, nawet prowadząc do raka. Dodatkowo, autorka artykułu sugeruje ich chemiczne, laboratoryjne pochodzenie. Zalecenie jest takie, aby w miarę możliwości tych substancji unikać. 
Artykuł został skopiowany już dobrych paręset razy i jego treść straszy dosłownie wszędzie w internecie, gdzie jest choćby najmniejsza wzmianka o PEG, bez słowa dodatkowego komentarza. 
Stoi to w sprzeczności z asortymentem wszelkiej maści sklepów z półproduktami kosmetycznymi, oferującymi same naturalne i zdrowe składniki. Średnio rozgarnięty człowiek zorientuje się, czytając opisy choćby emulgatorów, że znienawidzone PEG-i atakują również tam. O co więc chodzi? Jak to połączyć? Owszem, PEG-i zostały oficjalnie wyklęte z kręgu kosmetyków naturalnych, ale czy naprawdę oznacza to od razu, że są złe?
Tutaj straszą rakiem, tam z kolei przeczytać można, że spoko, że nawilżają, że świetne emulgatory i emolienty... No więc? Kto kłamie?

Zapraszam na krótki wywiad z chemikami:

Arsenic: Czy w ogóle prawdą jest, że PEG-i są produkowane przy udziale tych toksycznych związków?

Stary Chemik: Tak, są z nich produkowane.

Elżbieta: To, że są produkowane przy udziale szkodliwych związków o niczym jeszcze nie świadczy. Najważniejsza jest końcowa czystość. Na pewno wiesz, że różne preparaty mogą mieć różną czystość chemiczną: T - techniczny , CZ – czysty , Czda – czysty do analizy i chyba jest jeszcze czysty do chromatografii i spektroskopii. Oczywiście, najmniej, śladowe ilości mają te Czda i do chromatografii.


Arsenic: Czy faktycznie PEG-8 - przykładowo - powinien być przez nas unikany ze względu na możliwość zanieczyszczenia go etylenoksydem i dioksanem, co może być przyczyną powstawania raka?

Stary Chemik: Pani Aleksandro - życie samo w sobie MOŻE być przyczyną powstawania raka."Etylenoksyd" czyli po polsku tlenek etylenu jest gazem i tak naprawdę w PEG są tylko śladowe ilości. Dioksan nie jest z kolei aż tak szkodliwy, jak się usiłuje tu czy ówdzie pisać. Co śmieszniejsze (dla mnie) często mylony jest z dioksynami, a to tak jakby pomylić fotel bujany z elektrycznym.

Arsenic: Czy faktycznie należy się bać tych zanieczyszczeń?

Stary Chemik: Na pewno nie takich.

Arsenic: Zgodnie ze standardami UE, kupując PEG-8 na stronie: http://naturalissa.pl/pl/p/PEG-400-glikol-polietylenowy/168 powinnam mieć pewność, że kupuję produkt czysty, prawda?

Stary Chemik: Tak, oczywiście. Jeśli spełnia wymogi farmakopei, jest OK. Jeśli jakość związku jest oznaczona jako Ph.Eur. (czy tez USP), to znaczy, ze musi spełniać ustalone normy jakości.

Arsenic: I wreszcie - jeśli faktycznie PEG-i mogą być zanieczyszczone, to w jakim stopniu faktycznie grozi to naszemu zdrowiu?

Stary Chemik: Szczerze? W żadnym. Co zaś do zanieczyszczeń - idę o zakład, że znajdę tlenek etylenu, dioksan czy dowolny inny związek organiczny nawet w wodzie mineralnej. Analiza chemiczna poczyniła wielkie postępy. :)

Elżbieta: Jeśli kupujesz PEGi na stronie internetowej, to informacja o czystości jest tylko deklaracją.W ślad za tym, razem z zakupionym produktem, powinnaś dostać dokument od producenta. Normę Zakładową lub dokument pn. Warunki techniczne. Nie robią łaski. W tym dokumencie będziesz miała wypisane zanieczyszczenia i w jakiej ilości występują. Wtedy byłoby w porządku i miałabyś pewność, że ten produkt jest bezpieczny. Napisz do nich niech Ci wyślą, albo zmień dostawcę. To nic strasznego, to formalność. Do Polmosu też zgłaszali się odbiorcy i przesyłałam im takie dokumenty. Dostawca ma obowiązek mieć dokumenty od producenta, bo bez tego nie ma prawa sprzedawać.

Arsenic: Czy powinnam natychmiast zadzwonić po straż pożarną aby wynieśli moje zapasy emulgatorów w bezpieczne miejsce, w którym je zutylizują bez szkody dla przyrody i bez narażenia własnego życia? ;)

Stary Chemik: :) Jestem ciekawy ich reakcji.

Na koniec Stary Chemik dodaje to, co powtarzam jak mantrę: zwracać uwagę na jakość surowców (a to oznacza przeczytanie choćby opisu danego surowca na stronie sklepu, w którym go kupujemy! Albo, jak słusznie radzi moja ciotka - no napiszże do sklepu jednego czy drugiego, poproś o Normę Zakładową danej substancji), nie kupować z niewiadomego źródła, byle taniej. 

Nawiasem mówiąc, napisałam w tej sprawie do dwóch sklepów - do Naturalissy właśnie i do Mazideł. Na odpowiedź tego pierwszego sklepu nadal czekam - napisałam w czwartek.
Mazidła odpowiedziały następnego dnia rano - dostałam od nich wszystkie informacje na temat PEG-7, bo o ten związek konkretnie pytałam. A więc dokument zwany Fact Sheet, w którym dostajemy podstawowe informacje - czym jest ten związek, jakie są jego właściwości, jak stosować. 
Drugim dokumentem jest MSDS (Material Safety Data Sheet), w którym mamy już wszystko: od sposobu postępowania gdy dostanie się do oczu, poprzez sposoby ochrony osobistej, takie jak rękawiczki czy okulary, maseczki, poprzez dane fizykochemiczne danej substancji (temp. wrzenia, gęstość, zapach, itp), aż po toksyczność - i tutaj mamy wylistowane również zanieczyszczenia. 

Nie konsultowałam tego ze Starym Chemikiem, ale moja ciotka twierdzi, że zanieczyszczenia 1,4 dioksanem <100 ppm; a tlenkiem etylenu <10 ppm (kolejno: 0,01 % i 0,001 %, "ppm" czyli parts per milion) to jednak nie są śladowe ilości. Trudno jednak gdybać, jeśli się nie zna polskiej normy, czyli maksymalnych stężeń tych zanieczyszczeń, dozwolonych w Polsce. Jeśli ktoś z Was posiada takie informacje - proszę o sygnał, pomożecie :) Uprzejmie proszę nie wpadać w panikę, nie siać jej w internetach, dopóki informacja nie znajdzie sensownego wyjaśnienia. Nie życzę sobie aby mój blog był źródłem jakiegokolwiek zamieszania związanego ze sklepem Mazidla czy sprzedawanymi przez nim PEG-ami.
Cóż, jeśli faktycznie jest to dużo, można po prostu zmienić dostawcę i do każdego kolejnego pisać z prośbą o dostarczenie MSDS - i porównywać otrzymane dane z pozostałymi. Większość tych półproduktów jest sprowadzana zza granicy i prawdopodobnie spełniają one normy tamtych krajów - chciałabym wierzyć jednak, że skoro przechodzą przez naszą granicę, spełniają również nasze normy. A może się mylę?

Dodatkowo, dioksan nie ma działania genotoksycznego. Nie kumuluje się w organizmie i jest szybko metabolizowany. Śladowe ilości dioksanu, jakie mogą się znajdować w kosmetykach nie stanowią ryzyka dla zdrowia. Potwierdziła to m.in. amerykańska Food and Drug Administration. Ponadto, badania absorpcji przeznaskórkowej wykazały, że dioksan bardzo szybko odparowuje z powierzchni skóry, więc możliwość przedostania się dioksanu do organizmu po aplikacji kosmetyku jest znikoma.

Poza tym - gdybyśmy byli tacy delikatni, pierwszy nasz kontakt z papierosem, który zapalił mieszkaniec Berlina, wydmuchując dym w kierunku wschodnim - zabiłby nas na miejscu.

Trudno jest mi pisać do absolutnie wszystkich sklepów oferujących PEG-i, ale jeśli Wy to zrobicie, wklejcie mi odpowiedź od innych sklepów w komentarzach pod tym postem.

Skoro robimy kosmetyki dla siebie sami, oznacza to iż dobra jakość i dobry skład są dla nas ważne, prawda? W przeciwnym razie po co się wysilać, skoro w Rossmannie są kremy po parę złotych, a w nich nie tylko PEG-i ale i cała garść związków niekoniecznie może toksycznych i mutagennych, ale też niekoniecznie luksusowych. Ot, trójglicerydy zamiast zimnotłoczonego oleju sacha inchi czy ozokeryt zamiast wosku pszczelego. Nie szkodzą, ale nie o to chodzi w samoróbkach, żeby odtworzyć kremy Garnier jak najmniejszym kosztem, tylko żeby stworzyć sobie coś luksusowego za relatywnie niską cenę, w porównaniu z takim, dajmy na to, La Mer.

Źródło: http://naturalnaja.blogspot.com/2012_11_01_archive.html

Dlaczego w takim razie kampanie reklamowe znanych firm kosmetycznych, produkujących kosmetyki eko i naturalne, kręcą się wokół hasła "0% parabenów, 0% PEG..." itp? Ponieważ same tego, moje kochane, chcemy. Chcecie. Od tego firmy mają marketingowców,czyli speców od sprzedaży, aby sprzedaż rosła. Jeśli wyżej wymieniony artykuł zrobił taką karierę w internetach, to uwierzcie - spece od sprzedaży to wychwycili i wiedzą już, że chętniej kupimy kosmetyki, na których jest napisane, iż znienawidzonych PEG-ów w nich nie ma, i w związku z tym te kosmetyki nie trują. 

Zwróćcie jednak uwagę, że PEG-i (tak jak i parabeny czy SLS!) trzeba czymś zastąpić. Zwykle zmiana dotyczy wyłącznie nazwy związku - tak jak to było w słynnym przypadku pewnego szmaponu ziołowego, którego skład - rzekomo pod wpływem opinii blogerów - został uszczuplony o SLS... a w istocie detergent ten zastąpiono SMS o identycznym numerze CAS, a więc w istocie nie zmieniono niczego. Nie zmieniono ni-cze-go, powtarzam, poza sprzedażą, która zapewne po tym zabiegu czysto marketingowym, wzrosła.

Źródło: http://kosmetykitomagia.blogspot.com/2014/08/oliwka-topa-mamusie-z-brzusiem.html

A parabeny? Czy nie jest trochę tak, że wyrzekając się ich, dostajemy w zamian inne konserwanty, które z definicji nie są związkami ani łagodnymi ani przyjaznymi dla skóry? Pisałam o konserwantach tutaj, polecam: KLIK!
Parabeny są jednymi z bodaj najlepiej przebadanych konserwantów na świecie - właśnie z powodu tej paniki, jaką sami siejemy. A tak poza tym - jemy je codziennie. To, że ich nie ma na etykiecie produktu spożywczego oznacza tylko i wyłącznie, że producent nie musi ich tam umieszczać. A nie, że ich tam nie ma.

PEG-i są pochodzenia chemicznego. Oczywiście, że są. Jak wszystko na tym świecie - wiecie, matematycy będą cisnęli Wam gadkę, że wszystko jest matematyką i da się policzyć, historycy - że historia zatacza koło i wszystko jest historią, a ja uparcie twierdzę, że wszystko jest chemią. :)
A tak poważnie - yay, żyjemy w XXI wieku i posiadamy laboratoria, w których produkujemy substancje niemożliwe do wyprodukowania dwieście lat temu, dzięki czemu mamy lepsze i tańsze kosmetyki! :) To nie jest, wiecie, coś a la Mordor z tysiącami brudnych orków mordującymi elfy i wróżki dla kropli, nie wiem, czegoś zajefajnego do wciągania. 

Źródło: http://lego.wikia.com/wiki/Mordor_Orc

Decydowanie o tym, co w istocie jest lub nie jest pochodzenia naturalnego już dawno przestało być prostym procesem. Taki glyceryl cocoate (PEG-7) jest otrzymywany z oleju kokosowego i gliceryny. Czy to wystarcza aby nazwać go naturalnym? Odnoszę wrażenie, że to sprawa wielce subiektywna, ale tak, jest on określany jako związek pochodzenia naturalnego. Mimo, że ten olej kokosowy i gliceryna nie są mieszane świętym palcem szamana w mithrylowym kotle pod rozgwieżdżonym niebem, w efekcie czego powstaje PEG-7. Związek ten powstaje w laboratorium, w wyniku reakcji zwanej oksyetylenowaniem (co oznacza ni mniej, ni więcej jak przyłączenie tlenu [oxygen] oraz grupy etylowej do alkoholi czy fenoli), podobnie jak i na wskroś naturalne olejki eteryczne otrzymujemy w laboratorium metodą chemiczną, zwaną destylacją. 

Coraz częściej myślę, że zamiast przedstawiać swój blog jako ten poświęcony pielęgnacji naturalnej, powinnam pisać iż chodzi tu bardziej o pielęgnację świadomą. I tego się trzymajmy. Ja tam PEG-i lubię. PEG-7 to najlepszy emulgator do oliwek hydrofilnych, a PEG-8 jest świetny do tworzenia peelingu z kwasem salicylowym. 

(A w ogóle, od kiedy Snobka czy inny Onet są źródłami wiarygodnych informacji, wartych uwagi czy paniki?)

*EDIT 18.09.2014: Czytelnik o nicku Zaciekawiony napisał pod tym postem ciekawy komentarz, który - jak myślę - wniesie sporo do tekstu. Przewidując, że spora część z Was nie dociera z lekturą aż do komentarzy (wątpię, czy faktycznie choć połowa nie zasypia już w połowie tekstu :P), poprosiłam go o możliwość wklejenia jego wypowiedzi tutaj:

"O proszę. Rzadko blogi kosmetyczne przeprowadzają głębszy research, więc jestem mile zaskoczony. Zabrakło mi tylko pewnego biochemicznego aspektu - ja na przykład napisałbym, że źródłem paniki może być mylenie glikolu propylenowego z etylenowym, który będąc składnikiem płynów przeciw zamarzaniu jest też bardzo toksyczny. Wytłumaczyłbym że glikol etylenowy od propylenowego różni się dość istotnie, tak jak metanol od etanolu a więc jednym węglem, a także tym do czego jest metabolizowany - etylenowy do kwasu szczawiowego, który wypłukuje wapń i uszkadza nerki, natomiast propylenowy do kwasu pirogronowego, będącego elementem cyklu Krebsa, a zatem substancją nie tylko występującą w organizmie ale też mu potrzebną. Co do poliglikolu propylenowego, wyjaśniłbym, że składa się z na tyle długich łańcuchów o własnościach lipofobowych, że nie przenika przez skórę, oraz że gdyby dostał się do organizmu, byłby rozbity na pojedyncze cząsteczki glikolu a te utlenione do nieszkodliwego pirogronianu. To by chyba uspokoiło wszystkich wątpiących."

Pozdrawiam
Arsenic