Dlaczego nie każdy może być „jasną wiosną”? O granicach biologii człowieka

 W rozmowach o wyglądzie i kolorystyce często padają pytania typu: „Czy Afrykańczyk może być jasną wiosną?”, „Czy Azjata może mieć bardzo jasną cerę jak Skandynaw?”. Odpowiedź wymaga uporządkowanego podejścia naukowego, opartego na faktach biologicznych, a nie na kulturowych systemach oceny typu „analiza kolorystyczna”. Ten wpis przedstawia syntetyczne podsumowanie biologicznych zasad fenotypowej zmienności człowieka w kontekście percepcyjnej jasności.

Biologiczne podstawy fenotypowej jasności

1. Jasność skóry, włosów i oczu łącznie tworzy percepcyjną jasność człowieka.
   Skóra sama nie decyduje o jasności — liczy się kompleksowe zestawienie wszystkich widocznych cech pigmentacyjnych.

2. Jasna skóra w różnych populacjach nie oznacza tego samego.
   Porcelanowo-żółta jasność Azjatów różni się od mleczno-różowej jasności Europejczyków, mimo podobnego stopnia refleksyjności skóry.

3. Różne warianty genetyczne prowadzą do różnych rodzajów jasności.
   U Europejczyków jasność powstaje głównie przez warianty genów SLC24A5 i SLC45A2, u Azjatów przez inne mutacje (OCA2, DDB1, MFSD12).

4. Fenotyp jasny lub ciemny jest biologicznie uwarunkowany, a nie przypisany kulturowym etykietom.
   Systemy typu „wiosna”, „lato” itp. są narzędziami percepcyjnymi i nie oddają rzeczywistej zmienności fenotypowej.

5. Ciemnoskóry człowiek nie spełnia biologicznych kryteriów fenotypu jasnego.
   Afrykańczycy z rejonów takich jak Sahel czy Nigeria naturalnie mają bardzo wysoką zawartość melaniny w skórze, włosach i oczach. Nie występują u nich fenotypowe cechy związane z jasną kolorystyką, taką jak niska zawartość melaniny, jasne oczy czy blond włosy.

6. Naturalny zakres fenotypowej jasności Homo sapiens jest szeroki, ale określony.
   Skandynawowie i Bałtowie osiągają biologicznie najwyższą percepcyjną jasność, podczas gdy populacje Sahelu – najniższą. Pośrednie formy występują np. u Uzbeków, Mongołów czy Bliskowschodnich grup etnicznych.

Biologia fenotypu człowieka jasno pokazuje, że choć różne populacje mogą osiągać jasność skóry, włosów i oczu, to sposób, w jaki to się dzieje i efekt końcowy, są odmienne. Nie każda populacja posiada wrodzone możliwości fenotypowe odpowiadające założeniom jasnych systemów klasyfikacyjnych. Pojęcia typu „jasna wiosna” są konstruktem kulturowym, nie odzwierciedlającym pełnej naukowej rzeczywistości pigmentacyjnej Homo sapiens.

Bibliografia:

Beleza, S., et al. (2013). The timing of pigmentation lightening in Europeans. Molecular Biology and Evolution, 30(1), 24–35.

Crawford, N. G., et al. (2017). Loci associated with skin pigmentation identified in African populations. Science, 358(6365).

Jablonski, N. G., & Chaplin, G. (2010). Human skin pigmentation as an adaptation to UV radiation. Proceedings of the National Academy of Sciences, 107(Supplement 2), 8962–8968.

Jach, A. (2014). Pigmentacja skóry człowieka jako efekt adaptacji do środowiska. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie.

Kozieł, S. (2000). Antropologia biologiczna. Wybrane zagadnienia i metody. Wrocław: AWF Wrocław.

Malinowski, A., & Bożiłow, W. (1997). Podstawy antropologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Norton, H. L., et al. (2007). Genetic evidence for the convergent evolution of light skin in Europeans and East Asians. Molecular Biology and Evolution, 24(3), 710–722.

Piontek, J. (1999). Biologia populacji ludzkich. Wprowadzenie do antropologii ekologicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Strzała, T., & Borysławski, K. (2017). Zmienność barwy skóry człowieka i jej adaptacyjne znaczenie. W: Antropologia fizyczna. Wybrane zagadnienia. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.

Sturm, R. A., & Duffy, D. L. (2012). Human pigmentation genes under environmental selection. Genome Biology, 13(9), 248.

Źródło grafiki na początku wpisu: www.lisaeldridge.com – przedstawiono w celach edukacyjnych, nie komercyjnych.

Pięknego dnia!

Zapraszam na stacjonarne konsultacje kolorystyczne:

• W Warszawie - kalendarz
• w Krakowie - kalendarz

---

Arsenic.pl Aleksandra Galiszkiewicz

SKLEP